|
|
|
|
| |
Türk tarihi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
( Türk Tarihi sayfasından yönlendirildi)
Selçuk Bey'e ait olduğu düşünülen ve İran'da bulunan bir heykelin kafası. New York Sanat müzesinde sergilenmektedir.
Hiung nu'lardan kalan altın bir kemer bağı (M.Ö.300)
Türklerin Tarihi, günümüzdeki Türk Halklarının ve yabancı halkların arasında zamanla erimeden önce bir Türk dili konuşmuş olan Türk topluluklarının ortak tarihi. Tarihte uzun süre Türk egemenliği altında kalarak zamanla türkleşen halklar (örneğin Kırgızlar, Moğol-Tatarlar, Soğdlar) ve Göktürklerden önce varolmuş Türk dili konuşan topluluklara Türk değil Ön Türk denildiği dikkate alındığında Türkçe konuşan toplulukların tarihi demek daha doğru olabilir.
2500 yıl önce kuzeydoğu Asya'da başlayan Türklerin tarihi, dünya tarihinin önemli bir parçasıdır. Avrasya ve Kuzey Afrika'da ortaya çıkan her halkın tarihi uzaktan veya yakından Türklerin hareketlerinden etkilenmişdir. Türkler doğu kültürlerini batıya ve batı kültürlerini doğuya taşımakla da önemli bir rol oynamışlardır. Kendi dinleri Tengricilik'ten sonra benimsedikleri yabancı dinlerinde çok kez öncüsü ve savunucusu olmuş ve yayılmalarını ve gelişmelerini sağlamışlardır (Mani dini, Musevilik, Budizm, Ortodoks- ve Nasturi Hristiyanlığı, İslam).
M.Ö. 3`ncü yüzyıl [değiştir]
M.Ö. 2`nci yüzyıl [değiştir]
- M.Ö.187: Çin'in Hiung nu üzerine Pa-i-Teng seferi
- M.Ö.177-M.Ö.165: Yue-çilerin Hiung nu'lar tarafından Kansu'dan Baktriane'ye sürülmeleri ve oradaki Helen krallığını ortadan kaldırmaları
- M.Ö.177-M.Ö.165: Hiung nu'ların Çin'e akınları
- M.Ö.138-M.Ö.126: Baktria'da Çang Kien elçiliği. Çin-İran ilişkileri
M.Ö. 1`nci yüzyıl [değiştir]
Orta Çağ/Türkler [değiştir]
- 531-578: Kafkas surları'nın iranlı Hüsrev tarafından dikilmesi
- 534: Tabgaçların (Vey Hanedanlığı) dağılması
- 552: Tu-kiu'lerin (Türküt'ler/Göktürkler) Rouran egemenliğe karşı ayaklanması. Birinci Göktürk Kağanlığı'nın kuruluşu.
- 565: Ak Hunların (Eftalitler) Göktürkler tarafından ortadan kaldırılmaları
- 582: Birinci Göktürk Kağanlığının bölünmesi
Bulgarların bölünmesi:
- 1016: Rus ve Bizanslıların Hazarları ortadan kaldırması.
- 1026-1090: Bizansa karşı Peçenek saldırıları.
- 1040: Selçukluların Gaznelileri yenmesi
- 1059: İsfahan'ın Selçuklular tarafından alınışı
- 1071: Malazgirt savaşı: Selçukluların Bizanslıları yenmesi.
- 1071-1076: Türklerin Antakya, Şam ve Kudüs'e gelişi
- 1081: Anadolu Selçuklu Devleti'nin (ya da Rum Selçuk Devleti) kuruluşu
- 1090-1091: Peçeneklerin ve Çaka Beyin İstanbulu kuşatması.
- 1091: Kıpçakların Bizanslıların yardımına koşup Peçenekleri bozguna uğratışı.
- 1096: Haçlıların Anadoluya girişi
- 1099: Kudüs'ün haçlılar tarafından alınışı
- 1122: Tüm Peçenek halkının Kıpçaklar tarafından katledilmesi
- 1130-1135: Moğol Hitayların Tunguz Curcenler (Jin) tarafından batıya doğru kaçırılmaları, ve Hitayların Orta Asya'da Kara Hıtay'ı kurmaları.
- 1150: Gaznelilerin Gurlular tarafından ortadan kaldırılmaları.
- 1157: Büyük Selçukluların sonu
- 1176: Miryakefalon Savaşı: Bizanslıların Selçuklular tarafından bozguna uğratılmaları.
- 1187: Gazneliler İmparatorluğunun sonu.
- 1600: Sibir Hanlığının mağlup edilmesi.
- 1606: Osmanlı İmparatorluğunun zirveye ulaşmasını simgeleyen Zirvatorok barışı.
- 1615-1650: Kırgızların Ruslara karşı mücadelesi.
- 1628-1658: Hindistan imparatoru Şah Cihan.
- 1630: Rusların Yakut topraklarına girişi
- 1658-1707: Hindistan imparatoru Evrengzeb.
- 1683: Viyana'nın Osmanlılar tarafından kuşatılması.
- 1699: Karlofça Antlaşması. Osmanlıların gerilemeye başlaması.
- 1705: Tunus'un bağımsızlığını kazanması
- 1713: Kazaklar üzerinde Rus himayesi
- 1717-1730: Osmanlıların Lâle Devri
- 1736-1747: Nadir Şah akını
- 1742-1775: Rusya'da Pugaçev savaşı (Tatar ayaklanması)
- 1757: Sincan'ın (Doğu Türkistan) Çin tarafından ilhakı.
- 1782: Yakut ülkesinin Ruslar tarafından ilhakı.
- 1783: Kırım'ın Ruslar tarafından ilhakı.
- 1794: İran'da Kacar hanedanlığının bir Türk tarafından kuruluşu.
- 1798-1799: Napoleon Bonaparte'ın Mısır seferi. Türk-Fransız mücadelesi.
- 1822-1844: Kazak hanlıklarının Ruslar tarafından ortadan kaldırılması.
- 1828: Azerbaycan Hanlıklarının Ruslar tarafından ortadan kaldırılması.
- 1830: Yunanistan'ın bağımsızlığını kazanması.
- 1830: Fransızların Cezayir'e gelişi
- 1832: Mısır valisi Mehmet Ali'nin Anadolu'ya gelişi
- 1839: Tanzimat dönemi
- 1858: Babür İmparatorluğunun sonu.
- 1863: Kazak topraklarında Türkistan Rus Generalliği'nin kurulması.
- 1866: Buhara'nın Rus vasalı olması
- 1873: Hive'nin Ruslar tarafından ilhakı
- 1876: Hokand Hanlığı'ın Ruslar tarafından ilhakı
- 1876: İlk Türk anayasası
- 1878: Ayastefanos Antlaşması: Sırbistan, Karadağ, Romanya ve Bulgaristan'ın bağımsızlıklarını kazanması.
- 1882: Mısır'ın İngiltere tarafından işgali
Anadolu türkleri 60 yıl kadar bir zaman için tek uzun ömürlü, bağımsız bir devlete sahib türk topluluğu olarak kalmıştır.
21`nci yüzyılda [değiştir]
Türk tarihi araştırmacılığında sorunlar [değiştir]
Eski Türklerin göçebe yaşam tarzlarından dolayı yeterince kazı yapılacak alanlar ve yazı kullanmaya geç başladıkları için Türkçe konuşduklarına dair kanıtlar bulmak güçtür. Bu yüzden Türk tarihi hakkında birbirinden farklı görüşler yaygındır. Özellikle Türkiye içinde ve yurt dışında kabul edilen Türk tarihi sürümleri çok farklıdır.
Osmanlı tarihyazımına göre Türkler Nuh peygamberin bir torunu olan Türk adlı peygamberden türemiştir. Osmanlı İmparatorluğunun kurucusu olan Osman Bey'in soyağacı ise bu peygambere dayanmaktadır.
Türk Tarih Tezi, Osmanlı tarihyazımının mirası olan İslam merkezli tarih yorumlarına ve Avrupa merkezli tarih yorumlarına karşı alternatif bir ulusçu yorum geliştirilmesi amacıyla 1930'larda ortaya atılmıştır. Türk Tarih Tezi'nin iki temel amacından söz edilebilir:
- Türk ulusunu odak alarak tarihi yeniden yazarak bir Türk ulusal kimliğinin yaratılmasına katkıda bulunmak, bu şekilde Cumhuriyet'in temel amacı olan ulus-devlet yaratma sürecine tarihsel bir referans oluşturmak.
- Türklerin dünya uygarlıklarının gelişiminde önemli bir yere sahip olduğu tezini kanıtlayarak Türkiye Cumhuriyeti'nin meşrutiyetinin tarihsel olgularca doğrulandığını göstermek.
Bunların yanında yurtdışında Türklere karşı düşmancıl duygular besleyen kültürlerin tarihyazımında Türkler büyük medeniyetleri yıkan barbarlar olarak gösterilmiştir.
Türkçe Kitaplar [değiştir]
- İbrahim Kafesoğlu, Türk Milli Kültürü, Ankara, 1983.
- Z. Velidi Togan, Umumi Türk Tarihine Giriş, İstanbul, 1970.
- Faruk Sümer, Oğuzlar, İstanbul, 1980.
- Bahaeddin Ögel, İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi, Ankara, 1962.
- Bahaeddin Ögel, Türk Kültür Tarihine Giriş, İstanbul, 1978.
- Bahaeddin Ögel, Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi, Ankara, 1981.
- Çeçen Anıl, Tarihte Türk Devletleri, İstanbul, 1986.
- O. Esad Arseven, Türk Sanat Tarihi, İstanbul, 1955.
- Muharrem Erim, Orhun Abideleri, İstanbul, 1977.
- Erol Güngör, Tarihte Türkler, İstanbul, 1989.
- Abdülkadir İnan, Eski Türk Dini Tarihi, İstanbul, 1976.
- A. Nimet Kurat, Karadeniz Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, Ankara, 1972.
- Hüseyin Namık Orkun, Eski Türk Yazıtları, İstanbul, 1986.
- Hüseyin Namık Orkun, Türk Tarihi, Ankara, 1946.
- Osman Turan, Türk Cihan Hakimiyeti Mefrukesi Tarihi, İstanbul, 1978.
- Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi, Ankara, 1971.
- Yusuf Hikmet Bayur, Hindistan Tarihi, Ankara, 1946.
- İbrahim Kafesoğlu, Selçuklu Tarihi, İstanbul, 1972.
- İbrahim Kafesoğlu, Harzemşahlar Devleti Tarihi, Ankara, 1956.
- M. Altay Köymen, Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi, Ankara, 1954.
- Çağatay Uluçay, İlk Müslüman Türk Devletleri, İstanbul, 1977.
- Faruk Sümer, Karakoyunlular, Ankara, 1984.
- A.N. Kurat, Peçenek Tarihi, İstanbul, 1937.
Yabancı Kitaplar [değiştir]
- R. Grousset, L'Empire des steppes, Paris, 1960 (Türkçe çevirisi:Reşat Uzmen-Bozkır İmparatorluğu, 1996.)
- DE. Guignes, Histoire generale des Huns des Turcs et des Mongols, Paris, 1756.
- Jean-Paul Roux, Historie des Turcs, 1984.
- Jean-Paul Roux, Timur, 1994.
- Fayard Paris, Historie des Turcs, 1984.
- D.Sinor, Aspects of Altaic Civilization, 1963.
- M. Barthold, Turkestan down to the Mongol Invansıon, Londra, 1968.
- E. Berl, Historie de l'Europe d'Attila a Tamerlan, Paris, 1946.
- M.A. Czaplıcka, The Turks of Central Asia in History and at the Present Day, Oxford, 1918.
- W. Eberhard, Kultur und Siedlung der Randvölker China, 1942.
- L. Hambis, La Haute-Asie, Paris, 1953.
- Hammer-Purgstall, Von, Historie de l'Empire ottoman depuis son origine jusqu!a nos jours, Paris, 1835.
- H.H. Howorth, History of the Mongols, Londra, 1876.
Ayrıca bakınız [değiştir]
Bu maddenin 25.Ağustos 2008 tarihli sürümünün kaynağı Jean-Paul Roux un 2004 tarihli Türklerin Tarihi - Pazifikten Akdenize 2000 Yıl adlı kitabıdır.
Dış bağlantılar [değiştir]
|
|
|
|
|
|
| |
bugün 500000000 kişi siteni ziyaret etti
|
|
|
|
|
|
|
|
